Kể từ ngày 01/01/2016, Luật Tổ chức chính quyền địa phương số 77/2015/QH13 được Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII, kỳ họp thứ 9 thông qua ngày 19/06/2015 chính thức có hiệu lực thi hành. Theo đó, Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân số 11/2003/QH11 sẽ hết hiệu lực kể từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành, trừ trường hợp quy định tại Điều 142 của Luật này. Cụ thể:
Điều 142. Điều khoản chuyển tiếp
1. Từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành cho đến khi bầu ra Hội đồng nhân dân nhiệm kỳ 2016 - 2021, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tại các đơn vị hành chính tiếp tục giữ nguyên cơ cấu tổ chức và thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Luật Tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân số 11/2003/QH11.
2/ Chấm dứt việc thực hiện thí điểm không tổ chức Hội đồng nhân dân huyện, quận, phường theo Nghị quyết số 26/2008/QH12 của Quốc hội, Nghị quyết số 724/2009/UBTVQH12 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội kể từ ngày 01/01/2016. Ủy ban nhân dân huyện, quận, phường nơi không tổ chức Hội đồng nhân dân huyện, quận, phường tiếp tục giữ nguyên cơ cấu tổ chức và thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Luật Tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân số 11/2003/QH11, Nghị quyết số 26/2008/QH12 của Quốc hội và Nghị quyết 725/2009/UBTVQH12 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho đến khi bầu ra chính quyền địa phương ở huyện, quận, phường theo quy định của Luật này.
Vừa qua, Phòng Tư pháp quận đã tổ chức ôn lại truyền thống kỷ niệm 70 năm ngày thành lập ngành Tư pháp Việt Nam (28/08/1945 - 28/08/2015) và giới thiệu Luật Tổ chức chính quyền địa phương cho các thành viên Hội đồng phổ biến, giáo dục pháp luật quận, báo cáo viên pháp luật, cộng tác viên trợ giúp pháp lý, đại diện Ủy ban nhân dân các phường, công chức Phòng Tư pháp, công chức Tư pháp, hộ tịch các phường, hòa giải viên các phường.
Luật Tổ chức chính quyền địa phương có VIII chương, 143 điều. Luật quy định về đơn vị hành chính và tổ chức, hoạt động của chính quyền địa phương ở các đơn vị hành chính. Theo quy định tại Điều 2 Luật này, các đơn vị hành chính của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam gồm có:
1. Tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương;
2. Huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương;
3. Xã, phường, thị trấn;
4. Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt.
Đơn vị hành chính được phân loại như sau:
a/ Thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh là đơn vị hành chính cấp tỉnh loại đặc biệt; các đơn vị hành chính cấp tỉnh còn lại được phân thành ba loại: loại I, loại II và loại III;
b/ Đơn vị hành chính cấp huyện được phân thành ba loại: loại I, loại II và loại III;
c/ Đơn vị hành chính cấp xã được phân thành ba loại: loại I, loại II và loại III.
Tổ chức chính quyền địa phương ở các đơn vị hành chính:
1/ Cấp chính quyền địa phương gồm có Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân được tổ chức ở các đơn vị hành chính của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam
2/ Chính quyền địa phương ở nông thôn gồm chính quyền địa phương ở tỉnh, huyện, xã.
3/ Chính quyền địa phương ở đô thị gồm chính quyền địa phương ở thành phố trực thuộc Trung ương, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương, phường, thị trấn.